Kalendarium
1981
|
||
12 czerwca
|
Na forum Komisji Prawa i Praworządności Konwersatorium „Doświadczenie i Przyszłość” zostaje przedstawiony pierwszy dokument zawierający założenia dotyczące odbudowy samorządu terytorialnego w Polsce - Samorząd terytorialny w zreformowanym ustroju gospodarczym PRL (autorzy Jerzy Regulski, Piotr Bury. Aleksandra Jewtuchowicz, Tadeusz Markowski).
|
|
9 lipca
|
Powstaje Społeczny Zespół Samorządów Terytorialnych i Instrumentów Polityki Przestrzennej pod przewodnictwem Jerzego Regulskiego, powiększony następnie o przedstawicieli Społecznego Komitetu Reformy Gospodarczej Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego.
|
|
wrzesień
|
I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” przyjmuje uchwałę programową, która zawierała postulaty odbudowy samorządu pracowniczego i terytorialnego.
|
|
październik
-grudzień |
Rozpoczyna się dyskusja w różnych środowiskach:
· podczas seminarium Komisji Reformy Gospodarczej w Jadwisinie (21-23 października) i w Ojrzanowie (10-12 listopada), zorganizowanych przez Michała Kuleszę i Andrzeja Piekarę,
· w Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich (8 grudnia), zorganizowanym przez Stefana Bratkowskiego.
|
|
grudzień
|
Pod kierunkiem Jerzego Regulskiego powstaje Zakład Gospodarki Regionalnej w Instytucie Nauk Ekonomicznych PAN, który stanowił ośrodek prac badawczych nad samorządnością terytorialną.
|
|
1982-1988 |
||
Prowadzone były wspólne badania Zakładu Gospodarki Regionalnej PAN, Zakładu Ekonomiki Rozwoju Miast Uniwersytetu Łódzkiego oraz zespołu Michała Kuleszy z Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.
|
||
1983 |
||
9 marca
|
Komisja Sejmowa otrzymuje stanowisko Episkopatu Polski w sprawie odbudowy samorządu.
|
|
1987 |
||
maj
|
Na zaproszenie Lecha Wałęsy dochodzi do pierwszego spotkania grupy intelektualistów.
|
|
1988 |
||
15 grudnia
|
Powstaje Komitet Obywatelski przy Lechu Wałęsie. Zostaje powołana do życia Komisja Samorządu Terytorialnego pod przewodnictwem Jerzego Regulskiego.
|
|
1989 |
||
25 stycznia
|
Komisja Samorządu Terytorialnego przyjmuje tezy programowe – „Kierunki rozwoju samorządów terytorialnych w Polsce” – jako podstawę do negocjacji przy „Okrągłym Stole”.
|
|
21 lutego
|
Dochodzi do pierwszego spotkania w ramach „Okrągłego Stołu” podzespołu do spraw stowarzyszeń i samorządu terytorialnego, podczas którego zostaje wydzielona Grupa Robocza do spraw samorządu terytorialnego pod przewodnictwem Jerzego Regulskiego i Wojciecha Sokolewicza.
|
|
26 lutego
i 3 marca |
Kolejne posiedzenia Grupy Roboczej.
|
|
4 marca
|
Ostatnie posiedzenie Grupy Roboczej, na którym podpisano protokół rozbieżności, określający stanowiska obu stron.
|
|
kwiecień
|
Do programu wyborczego Komitetu Obywatelskiego zostaje wpisany postulat odtworzenia samorządu terytorialnego.
|
|
4 czerwca
|
Zwycięstwo „Solidarności” w wyborach parlamentarnych.
|
|
29 lipca
|
Powstaje senacka Komisja Samorządu Terytorialnego pod przewodnictwem Jerzego Regulskiego.
|
|
29 lipca
|
Uchwała Senatu o podjęciu inicjatywy ustawodawczej dotyczącej odbudowy samorządu terytorialnego.
|
|
24 sierpnia
|
Sejm powołuje Tadeusza Mazowieckie na Prezesa Rady Ministrów.
|
|
12 września
|
Expose Tadeusza Mazowieckiego w Sejmie „Rząd będzie intensywnie działał z Sejmem i Senatem w pracach nad stworzeniem prawnych i materialnych warunków uformowania samorządu terytorialnego, tak aby w krótszym niż to przewidziane czasie doprowadzić do wyborów samorządowych”.
|
|
18 września
|
Powstaje Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, powołana przez senatorów Andrzeja Celińskiego, Aleksandra Paszyńskiego, Jerzego Regulskiego, Jerzego Stępnia oraz posła Waleriana Pańko.
|
|
25 września
|
Powstaje Urząd Pełnomocnika Rządu do spraw Reformy Samorządu Terytorialnego Pełnomocnikiem zostaje Jerzy Regulski. Przewodnictwo Komisji w Senacie obejmuje Jerzy Stępień.
|
|
październik 1989
-styczeń 1990 |
Prowadzone intensywne prace legislacyjne.
|
|
29 grudnia
|
Zmiana Konstytucji RP. Pojawia się zapis „Państwo Polskie gwarantuje samorządowi terytorialnemu udział w sprawowaniu władzy”.
|
|
1990 |
||
19 stycznia
|
Senat przyjmuje projekty ustaw: o samorządzie terytorialnym, o pracownikach samorządowych, o ordynacji wyborczej do organów gmin oraz o zmianach w Konstytucji.
|
|
25 stycznia
|
Pierwsze czytanie senackich projektów ustaw w Sejmie.
|
|
26 lutego
i 27 lutego |
Premier Tadeusz Mazowiecki kieruje do Sejmu projekty:
ustawy - przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym;
ustawy o terenowych organach rządowej administracji ogólnej
|
|
8 marca
|
Sejm uchwala: zmiany w Konstytucji, ustawę o samorządzie terytorialnym i ordynację wyborczą do organów gmin.
|
|
16 marca
|
Senat nie zgłasza zastrzeżeń do żadnej z trzech ustaw samorządowych.
|
|
17 marca
|
Ukazuje się pierwszy numer tygodnika samorządowego „Wspólnota” pod redakcją Michała Kuleszy.
|
|
19marca
|
Jerzy Stępień rozpoczyna działalność jako Główny Komisarz Wyborczy.
|
|
22 marca
|
Sejm uchwala wniesioną przez Senat ustawę o pracownikach samorządowych oraz proponowaną przez rząd ustawę o terenowych organach rządowej administracji ogólnej.
|
|
1 kwietnia
|
Powstaje sieć delegatów wojewódzkich Pełnomocnika Rządu do spraw Reformy Samorządu Terytorialnego, zorganizowana przez zastępcę Pełnomocnika Jana Króla.
|
|
10 maja
|
Sejm uchwala ustawę – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych.
|
|
17 maja
|
Sejm przyjmuje ustawę o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczegółowych między organy gmin a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw.
|
|
18 maja
|
Sejm przyjmuje ustawę o ustroju miasta stołecznego Warszawy.
|
|
27maja
|
Pierwsze wybory do rad gmin.
|
|
25-26 lipca
|
Przewodniczący wojewódzkich sejmików samorządowych powołują Krajowy Sejmik Samorządu Terytorialnego.
|
|
3-4 sierpnia
|
60 prezydentów miast na zebraniu w Elblągu powołuje Związek Miast Polskich.
|
|
20 sierpnia
|
Zebrani w Poznaniu przedstawiciele 25 miast z 7 województw (poznańskiego, kaliskiego, konińskiego, bydgoskiego, leszczyńskiego, pilskiego, zielonogórskiego) powołują Koło Prezydentów i Burmistrzów Miast Wielkopolskich, inicjując powstawanie regionalnych stowarzyszeń gminnych.
|
|
28 sierpnia
|
Rozpoczynają pracę rejonowe urzędy administracji rządowej.
|
|
7 września
|
Przedstawiciele sejmików występują z inicjatywą utworzenia Stowarzyszenia Gmin Mazowieckich.
|
|
28września
|
W Poznaniu przedstawiciele sejmików wojewódzkich powołują Krajowy Sejmik Samorządu Terytorialnego.
Zostaje powołane do życia Podlaskie Stowarzyszenie Samorządowe. Ponad 70 gmin zgłosiło akces do Stowarzyszenia.
|
|
29września
|
W Kazimierzu Dolnym powstaje Unia Miasteczek Polskich.
|
|
18-19 października
|
Zjazd założycielski Unii Wielkopolan.
|
|
25 listopada
|
Rząd Tadeusza Mazowieckiego składa dymisję.
|
|
14 grudnia
|
Sejm przyjmuje dymisję rządu.
Sejm uchwala ustawę o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania.
|
|
1991 |
||
5 stycznia
|
Premier Jan Krzysztof Bielecki w swoim expose w Sejmie stwierdza potrzebę wzmocnienia samorządów gminnych.
|
|
12 stycznia
|
Sejm przyjmuje ustawę o podatkach i opłatach lokalnych Dotyczy ona podatków należnych w całości gminie.
|
|
14 stycznia
|
Powstaje Stowarzyszenie Gmin Mazowieckich.
|
|
21 stycznia
|
Jerzy Regulski zostaje odwołany z funkcji Pełnomocnika Rządu, a Jan Król z funkcji jego zastępcy.
|
|
26 lutego
|
Unia Miasteczek Polskich zostaje zarejestrowana jako stowarzyszenie gmin.
|
|
15 marca
|
Premier powołuje zespół pod kierunkiem Jerzego Sulimierskiego do opracowania koncepcji zmian w organizacji terytorialnej państwa.
|
|
28 sierpnia
|
Krajowy Sejmik Samorządu Terytorialnego postanawia zainicjować prace nad projektami ustaw powołujących powiat samorządowy.
|
|
7 września
|
Sejm uchwala ustawę o systemie oświaty, potwierdzającą znaczenie samorządu terytorialnego dla edukacji narodowej.
|
|
11 października
|
Sejm uchwala ustawę o referendum gminnym.
|
|
1992 |
||
15 stycznia
|
Prezes Rady Ministrów powołuje Zespół do spraw Reorganizacji Administracji Publicznej pod przewodnictwem senatora Jerzego Stępnia.
|
|
4 marca
|
Zespół do spraw Reorganizacji Administracji Publicznej ogłasza „Wstępne założenia przebudowy administracji publicznej”.
|
|
24-27 marca
|
Pierwsze spotkanie przedstawicieli samorządów lokalnych państw Europy Środkowej i Wschodniej, zorganizowane przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej i Uniwersytet Rutgersa w Krakowie.
|
|
1 kwietnia
|
Wchodzi w życie ustawa o dochodach gmin.
|
|
15-14 kwietnia
|
Konferencja Rady Europy „Decentralizacja i wzmocnienie autonomii lokalnej” w Krakowie.
|
|
5 czerwca
|
Sejm uchwala ustawę o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne.
|
|
11-13 września
|
I Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów Gmin Polskich.
|
|
7 października
|
Sejm uchwala ustawę o Regionalnych Izbach Obrachunkowych.
|
|
13 października
|
Powstaje Urząd Pełnomocnika Rządu do spraw Reformy Administracji Publicznej. Pełnomocnikiem zostaje Michał Kulesza.
|
|
17 października
|
Sejm uchwala ustawę o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym (tzw. Mała Konstytucja).
|
|
1993 |
||
23 stycznia
|
Pierwsze czytanie ustawy o powiatach. Projekt zostaje skierowany do prac w komisji.
|
|
27 stycznia
|
Pełnomocnik Rządu do spraw Reformy Administracji Publicznej rozsyła ankietę do przewodniczących rad gmin i miast oraz prezydentów, burmistrzów i wójtów w sprawie przynależności gmin do powiatów.
|
|
19 lutego
|
Zjazd delegatów Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej w Poznaniu, podczas którego dokonano wyboru władz Związku.
Jerzy Regulski jako ambasador Polski przy Radzie Europy podpisuje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej Europejską Kartę Samorządu Lokalnego.
|
|
27 kwietnia
|
Rada Ministrów przyjmuje kierunki reformy administracji publicznej.
|
|
30 kwietnia
|
II Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów Gmin Polskich.
|
|
21 maja
|
Premier Hanna Suchocka powołuje Komisję Wspólną Rządu i Środowisk Samorządowych - obecnie Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.
|
|
25 maja
|
Rada Ministrów zajmuje pozytywne stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o samorządzie powiatowym.
|
|
28maja
|
Przedstawiciele 14związków i stowarzyszeń gmin powołują Federację Związków i Stowarzyszeń Gmin Polskich.
|
|
7 czerwca
|
W Urzędzie Rady Ministrów zostaje zaprezentowany projekt podziału powiatowego Polski. Przewiduje się 293 powiaty.
|
|
16 czerwca
|
I Kongres Samorządu Terytorialnego.
|
|
26 lipca
|
Sąd Wojewódzki w Poznaniu rejestruje Związek Miast Polskich jako stowarzyszenie gmin.
|
|
27 października
|
Premier Waldemar Pawlak wstrzymuje program pilotażowy, dotyczący przekazania kolejnych kompetencji dużym miastom. Prezydium Krajowego Sejmiku Samorządu Terytorialnego zwraca publicznie uwagę na zahamowanie reform.
|
|
13 listopada
|
Powstaje Liga Regionów powołana przez pięć organizacji regionalnych.
|
|
22 listopada
|
Wchodzi w życie Europejska Karta Samorządu Lokalnego.
|
|
26 listopada
|
III Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów.
|
|
30 listopada
|
Rząd odblokowuje wstrzymany miesiąc wcześniej program pilotażowy dla miast.
|
|
1994 |
||
25 stycznia
|
Rada Ministrów przyjmuje projekt ustawy o zmianie ustroju miasta Warszawy.
|
|
luty
|
Rozpoczynają się prace nad projektem ustawy o ustroju województwa, prowadzone przez niezależny zespół ekspertów Instytutu Spraw Publicznych pod przewodnictwem Jana Rokity.
|
|
24 lutego
|
Konwent prezydentów 46 miast pilotażowych krytykuje narzucone przez rząd warunki realizacji tego programu.
|
|
11 marca
|
Sejm uchwala nową, proporcjonalno-większościową ordynację wyborczą do rad gmin.
|
|
12-14 kwietnia
|
Konferencja podsumowująca 3-letni dorobek samorządów, zorganizowana w Krakowie przez Fundację Rozwoju Demokracji Lokalnej i Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji.
|
|
18 kwietnia
|
Do laski marszałkowskiej wpływa poselski projekt (UD) ustawy o samorządzie powiatowym.
|
|
25 kwietnia
|
Prezydent LechWałęsa odmawia podpisania nowej ordynacji do rad gmin, wprowadzającej system proporcjonalny w gminach powyżej 15 tys. mieszkańców.
|
|
15 maja
|
IV Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów oraz XVIII Sesja Zgromadzenia KSST domagają się odrzucenia w całości projektu ustawy o systemie oświaty.
Michał Kulesza, Pełnomocnik Rządu do spraw Reformy Administracji Publicznej, podaje się do dymisji w proteście przeciwko polityce rządu.
|
|
2 czerwca
|
Konferencja na temat praw obywatela do samorządu, początkująca prace parlamentarzystów UW, SLD i PSL nad projektem rozdziału samorządowego w Konstytucji.
|
|
10 czerwca
|
Sejm przyjmuje ustawę o zamówieniach publicznych.
|
|
19 czerwca
|
Drugie wolne wybory samorządowe.
|
|
13-20 sierpnia
|
Rząd kieruje ankietę do przewodniczących rad gminnych z pytaniami dotyczącymi rozszerzenia kompetencji gmin i zasadności wprowadzenia powiatów, przy postawieniu alternatywy albo powiat, albo zwiększenie kompetencji gmin i województw.
|
|
22 sierpnia
|
Rada Ministrów wydaje rozporządzenie znoszące Urząd Pełnomocnika Rządu do spraw Reformy Administracji Publicznej oraz rozwiązujące istniejące Biuro.
|
|
2 września
|
Sejm przyjmuje ustawę o samorządowych kolegiach odwoławczych.
|
|
25-27 listopada
|
V Ogólnopolska Konferencja Prezydentów, Burmistrzów i Wójtów, podczas której zostają omówione projekty zapisów konstytucyjnych dotyczących samorządu terytorialnego.
|
|
14 grudnia
|
Około 400 prezydentów miast, burmistrzów, wójtów, radnych demonstruje przed Sejmem i URM przeciwko polityce rządu.
|
|
1995 |
||
5 stycznia
|
Sejm przyjmuje projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym.
|
|
19 maja
|
Uchwalona przez Sejm ustawa o obligacjach dopuszcza możliwość emitowania ich przez gminy.
|
|
12 lipca
|
Sejm przyjmuje ustawę o zadaniach dużych miast.
|
|
30 sierpnia
|
Sejm uchwala nowelizację ustawy o samorządzie terytorialnym.
|
|
8 listopada
|
Sejm uchwala ustawę o zakresie działania niektórych dużych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych.
|
|
24 listopada
|
Sejm uchwala zmiany w ustawie o finansowaniu gmin.
|
|
24 listopada
|
Ustawa o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (tzw. ustawa o dużych miastach).
|
|
1996 |
||
1 stycznia
|
Gminy przejmują prowadzenie szkół podstawowych.
|
|
27 czerwca
|
Sejm uchwala pakiet ustaw dotyczących reformy centrum administracyjnego. Zadania związane z funkcjonowaniem administracji publicznej i współpracą z samorządem ma przejąć Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
|
|
5 lipca
|
Sejm koryguje nowelizację ustawy o samorządzie terytorialnym w związku ze stwierdzeniem przez Trybunał Konstytucyjny jej niezgodności z Konstytucją.
|
|
20 listopada
|
Sejm uchwala ustawę o gospodarce komunalnej.
|
|
1997 |
||
1 stycznia
|
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przejmuje sprawy administracji i samorządu. Urząd Rady Ministrów ulega likwidacji.
Rozpoczyna działalność Sądecka Miejska Strefa Usług Publicznych.
|
|
16 stycznia
|
Komisja Konstytucyjna Zgromadzenia Narodowego przyjmuje projekt nowej ustawy zasadniczej.
|
|
10 marca
|
Prezydent Aleksander Kwaśniewski zgłasza projekt ustawy wprowadzający bezpośrednie wybory wójtów i burmistrzów.
|
|
1 kwietnia
|
Zgromadzenie Narodowe przyjmuje w trzecim czytaniu nową Konstytucję.
|
|
25 kwietnia
|
Nowa Konstytucja zostaje zatwierdzona w powszechnym referendum.
|
|
17 czerwca
|
Zespół Instytutu Spraw Publicznych pod kierunkiem Jana Rokity prezentuje projekt ustawy o samorządowych władzach wojewódzkich i o administracji rządowej na tym szczeblu.
|
|
20 września
|
W wyborach parlamentarnych zwycięża Akcja Wyborcza Solidarność, która tworzy koalicyjny rząd z Unią Wolności.
|
|
1998 |
||
5 czerwca
|
Sejm uchwalił ustawy o samorządzie powiatowym oraz o samorządzie województwa.
|
|
16 lipca
|
Sejm uchwalił ustawę Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.
|
|
11 października
|
Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.
|
|
1999 |
||
1 stycznia
|
Weszły w życie ustawy o samorządzie powiatowym oraz o samorządzie województwa -wszedł w życie zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny państwa.
|
|
26 - 27 lutego
|
Zebranie Założycielskie Związku Powiatów Polskich w Nowym Sączu.
|
|
17 marca
|
Sąd Okręgowy w Warszawie wpisał do rejestru stowarzyszenia pn. Związek Powiatów Polskich z siedzibą w Warszawie.
|
|
2000 |
||
29 czerwca
|
Ustanowienie dzień 27 maja Dniem Samorządu Terytorialnego - uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej na 10-lecie odrodzenia polskiego samorządu terytorialnego.
|
|
2002 |
||
15 marca
|
Sejm uchwalił ustawę o ustroju miasta stołecznego Warszawy.
|
|
20 czerwca
|
Sejm uchwalił ustawę o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta.
|
|
25 czerwca
|
Sąd Rejonowy dla Miasta St. Warszawy zarejestrował Związek Województw Rzeczypospolitej Polskiej.
|
|
21 września
|
I Zgromadzenie Ogólne Związku Województw Rzeczypospolitej Polskiej.
|
|
27 października
|
Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
|
|
2004 |
||
1 maja
|
Przystąpienie Polski do UE.
|
|
2005 |
||
6 maja
|
Sejm uchwalił ustawę o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej.
|
|
2006 |
||
12 listopada
|
Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
|
|
2010 |
||
5 marca
|
Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej dla uczczenia 20. rocznicy odrodzenia samorządu terytorialnego w Polsce.
|
|
7 października
|
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski inauguruje działalność Forum Debaty Publicznej „Samorząd terytorialny dla Polski”.
|
|
21 listopada
|
Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, Rady m.st. Warszawy i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
|
|
2011 |
||
5 stycznia
|
Sejm uchwala ustawę - Kodeks wyborczy.
|
|
21 listopada
|
Rozporządzenie RM w sprawie utworzenia Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji .
|
|
2013 |
||
30 sierpnia
|
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski kieruje do Sejmu RP projekt ustawy o współdziałaniu w samorządzie terytorialnym na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego oraz o zmianie niektórych ustaw.
|
|
2014 |
||
16 listopada
|
Wybory do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
|
|
2015 |
||
8 stycznia
|
Prezydent Bronisław Komorowski kieruje do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks Wyborczy.
|