- Aktualności
- Prezydent
- Małżonka
- Kancelaria
- Legislacja
- Patronaty Honorowe Prezydenta RP
- Statystyki
- Priorytety Prezydentury
- Święto Wolności
- Forum Debaty Publicznej
- Marsz "Razem dla Niepodległej"
- Nagroda Gospodarcza Prezydenta RP
- Dożynki Prezydenckie
- Nagroda Pary Prezydenckiej za osiągnięcia w twórczości dla dzieci i młodzieży
- Nagroda Prezydenta RP „Zasłużony dla Polszczyzny”
- Laboratorium Idei – Prezydencki Program Ekspercki
- Lekcje historii przy Okrągłym Stole
- 150. rocznica Powstania Styczniowego
- Zdjęcia do pobrania
- 25 lat Samorządności
- Dla niesłyszących
- Dobry Klimat dla Rodziny
- Witryna Obywatelska
Dodatkowe narzędzia
Informacje o Polsce
Informacje ogólne
Powierzchnia Polski: 312 679 km2
Ludność: 38 136 tys.
Ludność na km2: 122
Przyrost naturalny na 1000 osób: 0,9
Pracujący: 13 842,9 tys. (stan na 31.XII.2009)
Zarejestrowani bezrobotni: 1 892,7 tys. (stan na 31.XII.2009)
(Dane na podstawie Małego Rocznika Statystycznego 2010)
Stolica: Warszawa
Jednostka monetarna: 1 złoty = 100 groszy
Sąsiedzi: Federacja Rosyjska, Republika Litewska, Republika Białorusi, Ukraina, Republika Słowacka, Republika Czeska, Republika Federalna Niemiec
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
Obowiązująca w Polsce Konstytucja składa się z preambuły i 13 rozdziałów. Została uchwalona 2 kwietnia 1997 roku i przyjęta przez Zgromadzenia Narodowe większością 451 głosów za, przy 6 wstrzymujących się i 40 przeciw.
Referendum, które zatwierdziło Konstytucję, odbyło się 25 maja 1997 roku. Weszła ona w życie po 3 miesiącach od daty jej ogłoszenia - 17 października 1997 roku.
Konstytucja była nowelizowana dwukrotnie. 8 września 2006 roku Sejm uchwalił zmiany związane z wprowadzeniem Europejskiego nakazu aresztowania i dotyczyły wpisania możliwości wydania obywatela polskiego, który jest ścigany za popełnienie czynu stanowiącego przestępstwo zarówno w Polsce jak i za granicą. Drugą nowelizacją była zmiana z 7 maja 2009 r. dotycząca zakazu kandydowania do Sejmu i Senatu osób skazanych na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego.
Symbole narodowe
Wg ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych z dnia 31 stycznia 1980 roku, symbolami RP są orzeł biały, biało-czerwone barwy i „Mazurek Dąbrowskiego”.
Godło
Art. 2 stanowi, że godłem Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek orła białego ze złotą koroną na głowie zwróconej w prawo, z rozwiniętymi skrzydłami, z dziobem i szponami złotymi, umieszczony w czerwonym polu tarczy.
Heraldyczny znak orła jako godło dynastii państwowej pojawił się w 1. połowie XIII w., za rządów Władysława Łokietka stał się oficjalnym godłem całego państwa.
Po odzyskaniu niepodległości w 1919 Sejm przyjął go za herb państwa. Nowy wizerunek orła został wprowadzony rozporządzeniem Prezydenta RP z 1927 - oparty na projekcie prof. Z. Kamińskiego, wzorowany na godle z czasów Stefana Batorego o kształcie prawie identycznym z obowiązującym obecnie. Po 1945 godłem został orzeł podobny do przedwojennego, lecz bez korony (potwierdzony dekretem z 1955). Od 1990 godłem Rzeczypospolitej Polskiej jest orzeł biały z koroną.
Barwy narodowe
Barwami Rzeczypospolitej Polskiej są kolory biały i czerwony, ułożone w dwóch poziomych, równoległych pasach tej samej szerokości, z których górny jest koloru białego, a dolny koloru czerwonego. Flagą państwową Rzeczypospolitej Polskiej jest prostokątny płat tkaniny o barwach Rzeczypospolitej Polskiej, umieszczony na maszcie.
Hymn narodowy
Hymnem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej jest „Mazurek Dąbrowskiego”.
Najstarszą pieśnią będącą symbolem jedności i odrębności narodowej w Polsce była "Bogurodzica". Obecny hymn polski, Mazurek Dąbrowskiego, został napisany przez Józefa Wybickiego w 1797 r. Od 1831 był hymnem narodowym.
Od 1918 do 1927 roku Polska nie miała oficjalnego hymnu narodowego. Śpiewano wówczas kilka pieśni narodowych takich jak: "Bogurodzica", "Boże coś Polskę", "Rotę" i oczywiście "Mazurek Dąbrowskiego", które traktowano jako nieoficjalne hymny narodowe. Dnia 26.II.1927 roku w drodze głosowania "Mazurek Dąbrowskiego" stał się hymnem Polski.
W 1948 zatwierdzony przez władze PRL, przyjęty do konstytucji w 1976.
Tekst hymnu:
Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy.
Ref: Marsz, marsz, Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski.
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem.
Przejdziem Wisłę, Przejdziem Wartę,
Będziem Polakami.
Dał nam przykład Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.
Ref: Marsz, marsz...
Jak Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze.
Ref: Marsz, marsz...
Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany -
Słuchaj jeno, pono nasi
Biją w tarabany.
Ref: Marsz, marsz...
Ustrój polityczny w Polsce
Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej jest określony Konstytucją z dnia 2 kwietnia 1997 roku.
Ustawa zasadnicza stanowi, że Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej, stojącym na straży niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewniającym wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzegącym dziedzictwa narodowego oraz zapewniającym ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.
Konstytucja zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu, przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, oraz chroni małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzinę, macierzyństwo i rodzicielstwo.
Podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej stanowi społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych.
Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
Władzę ustawodawczą sprawują Sejm i Senat, władzę wykonawczą Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a władzę sądowniczą sądy i trybunały.
Podział administracyjny
Z dniem 1 stycznia 1999 r. wprowadzono nowy zasadniczy trójstopniowy podział terytorialny państwa, którego jednostkami są: gminy, powiaty i województwa i który obowiązuje do dziś.
Struktura terytorialna
(dane na podstawie Małego Rocznika Statystycznego 2010 rok)
Mapa administracyjna Polski
Źródło: Wikipedia.pl
Dane z Małego Rocznika Statystycznego 2010 r. (stan na 31.XII.2009) :
- liczba gmin - 2478;
- liczba powiatów - 314;
- liczba miast na prawach powiatu - 65;
- liczba województw - 16: dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, lubelskie, lubuskie, łódzkie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie, śląskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie.
Największe pod względem powierzchni (35558 km2) i liczby ludności (5222,2 tys.) jest woj. mazowieckie. Najmniejsze pod względem powierzchni jest woj. opolskie (9412 km2), a pod względem liczby ludności woj. lubuskie (1010,0 tys.).
Największą obszarowo gminą jest Pisz (634 km2) w pow. piskim, a najmniejszą — gmina miejska Górowo Iławeckie (3 km2) w pow. bartoszyckim położone w woj. warmińsko-mazurskim.
Największą pod względem liczby ludności gminą jest m.st. Warszawa (1714,4 tys.), będące także miastem na prawach powiatu, w woj. mazowieckim, a najmniejszą — gmina Krynica Morska (1,4 tys.) w pow. nowodworskim, w woj. pomorskim.
Największy pod względem powierzchni jest pow. białostocki (2975 km2) w woj. podlaskim, a najmniejszy — pow. bieruńsko-lędziński (158 km2) w woj. śląskim. Największy pod względem liczby ludności jest pow. poznański (319,3 tys.) w woj. wielkopolskim, a najmniejszy — pow. sejneński (21,0 tys.) w woj. podlaskim.
Samorząd terytorialny
(dane na podstawie Małego Rocznika Statystycznego 2010 rok)
Organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego w dniu 31 XII 2009 r. to:
1) wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast:
— w gminach (bez miast na prawach powiatu) — 2409 osób (kobiety stanowiły
9,0%),
— w miastach na prawach powiatu — 65 osób (kobiety stanowiły 4,6%);
2) zarządy powiatów, liczące 1500 członków (kobiety stanowiły 10,9%), w tym
1379 to radni, spośród których 275 pełniło funkcję starostów (przewodniczących
zarządów powiatów), a 260 wicestarostów;
3) zarządy województw, liczące 80 członków (kobiety stanowiły 8,8%), w tym 60 to
radni, spośród których 13 pełniło funkcję marszałków województw (przewodniczących
zarządów województw), a 25 wicemarszałków.
Demografia
Ludność według płci i województw
(na podstawie spisu ludności z 2002 roku)
|
Ogółem
|
Mężczyźni
|
Kobiety
|
|
w tysiącach
|
||
POLSKA |
38230,1
|
18516,4
|
19713,7
|
Dolnośląskie |
2907,2
|
1397,3
|
1509,9
|
Kujawsko-pomorskie
|
2069,3
|
999,8
|
1069,5
|
Lubelskie
|
2199,1
|
1068,8
|
1130,3
|
Lubuskie |
1008,9
|
490,1
|
518,8
|
Łódzkie
|
2612,9
|
1246,6
|
1366,3
|
Małopolskie |
3232,4
|
1569,6
|
1662,8
|
Mazowieckie |
5124,0
|
2462,3
|
2661,7
|
Opolskie |
1065,1
|
517,1
|
548,0
|
Podkarpackie |
2103,8
|
1029,5
|
1074,3
|
Podlaskie |
1208,6
|
591,2
|
617,4
|
Pomorskie |
2179,9
|
1061,7
|
1118,2
|
Śląskie |
4742,9
|
2296,2
|
2446,7
|
Świętokrzyskie |
1297,5
|
633,8
|
663,7
|
Warmińsko-mazurskie |
1428,4
|
698,1
|
730,3
|
Wielkopolskie |
3351,9
|
1626,7
|
1725,2
|
Zachodniopomorskie
|
1698,2
|
827,6
|
870,6
|
Ludność według kraju urodzenia
(na podstawie spisu ludności z 2002 roku)
Kraj urodzenia
|
Ogółem
w tys.
|
Ludność
ogółem = 100%
|
Inny kraj
ogółem = 100%
|
Ludność ogółem
|
38230,1
|
100,0
|
x
|
Polska
|
36871,3
|
96,4
|
x
|
Inny kraj - razem
|
775,3
|
2,0
|
100,0
|
z tego:
|
|||
Ukraina
|
309,1
|
0,8
|
39,9
|
Białoruś |
104,5
|
0,3
|
13,5
|
Niemcy |
101,6
|
0,3
|
13,1
|
Litwa |
79,8
|
0,2
|
10,3
|
Rosja |
54,2
|
0,1
|
7,0
|
Francja |
34,6
|
0,1
|
4,5
|
St. Zjedn. Am. |
9,0
|
0,0
|
1,2
|
Pozostałe kraje |
82,4
|
0,2
|
10,6
|
Nieustalony kraj
urodzenia
|
583,5
|
1,5
|
x
|
Ludność według obywatelstwa
(na podstawie spisu ludności z 2002 roku)
Obywatelstwo
|
Ogółem
w tys. |
Ludność ogółem = 100%
|
Obywatelstwo
inne = 100%
|
Ludność ogółem
|
38230,1
|
100,0
|
x
|
Polskie razem
|
37529,7
|
98,2
|
x
|
Wyłącznie polskie
|
37084,8
|
97,0
|
x
|
Polskie i inne
|
444,9
|
1,2
|
100,0
|
w tym:
|
|||
niemieckie
|
279,6
|
0,7
|
62,9
|
amerykańskie
|
30,1
|
0,1
|
6,8
|
kanadyjskie
|
14,5
|
0,0
|
3,3
|
Wyłącznie inne
|
40,2
|
0,1
|
100,0
|
w tym:
|
|||
niemieckie |
7,9
|
0,0
|
19,6
|
ukraińskie |
5,4
|
0,0
|
13,4
|
rosyjskie |
3,2
|
0,0
|
7,9
|
Bezpaństwowcy |
0,5
|
0,0
|
x
|
Nieustalone
|
659,7
|
1,7
|
x
|
Oficjalne święta narodowe
3 maja - Święto Narodowe Trzeciego Maja
3 maja 1791 roku została uchwalona Konstytucja Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Była pierwszą konstytucją w nowożytnej Europie, drugą po amerykańskiej na świecie.
Konstytucja 3 Maja została uchwalona przez Sejm Wielki, zwołany w październiku 1788. Już w dwa dni po uchwaleniu Konstytucji dzień 3 maja uznano za święto narodowe, które później z powodu niewoli kraju zostało na długi czas zawieszone. Przywrócono je po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku. Po II wojnie światowej w roku 1946 władze komunistyczne zabroniły publicznego świętowania, a w 1951 roku święto zostało oficjalnie zniesione. Od 1990 roku 3 Maja znów jest oficjalnym świętem narodowym w Polsce.
Dzień 3 maja jest dniem wolnym od pracy.
Główne obchody Święta 3 Maja odbywają się przed Grobem Nieznanego Żołnierza na Placu Piłsudskiego w Warszawie. Towarzyszą im defilada wojskowa, salwy armatnie, uroczysta odprawa warty, składanie wieńców.
Od 2007 roku 3 maja jest również świętem narodowym Litwy.
11 listopada - Narodowe Święto Niepodległości
11 listopada 1918 roku po 123 latach niewoli Polska odzyskała niepodległość. Po latach rozbiorów dokonanych przez Rosją, Austrię i Prusy, Polacy wywalczyli wolność. Ogromną rolę w odzyskaniu niepodległości odegrał Józef Piłsudski.
Dzień 11 listopada ustanowiono świętem narodowym w 1937 roku. Podczas okupacji hitlerowskiej świętowanie było zakazane. W czasach PRL-u, władze brutalnie tłumiły manifestacje patriotyczne organizowane w tym dniu przez opozycję.
Święto zostało przywrócone w 1989 roku.
Dzień 11 listopada jest dniem wolnym od pracy.
Główne obchody Narodowego Święta Niepodległości z udziałem najwyższych władz państwowych odbywają się na placu Józefa Piłsudskiego w Warszawie. W południe przed Grobem Nieznanego Żołnierza odbywa się uroczysta zmiana warty.
Uczestnictwo w misjach pokojowych
(dane na podstawie Malego Rocznika Statystycznego 2010 rok)
Z inicjatywy Organizacji Narodów Zjednoczonych i innych organizacji międzynarodowych
prowadzone są działania na rzecz utrzymania pokoju i zapobiegania konfliktom zbrojnym na świecie.
Polska uczestniczy w misjach i operacjach pokojowych od 1953 r.
W latach 1953—2009 polscy żołnierze i pracownicy cywilni wojska uczestniczyli w 83 misjach i operacjach pokojowych, w tym w 35 zorganizowanych pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych. Łączny udział żołnierzy zawodowych, żołnierzy zasadniczej i nadterminowej zasadniczej służby wojskowej oraz pracowników cywilnych wojska w tych misjach i operacjach wyniósł 90234 tys. osób.
W 2009 r. Polska uczestniczyła w 9 (kontynuowanych i nowych) misjach i operacjach pokojowych.
Z ogólnej liczby 7138 osób delegowanych w 2009 r. do służby w misjach i operacjach pokojowych 6606 osób to żołnierze zawodowi, 362 — żołnierze zasadniczej i nadterminowej zasadniczej służby wojskowej oraz 170 — pracownicy cywilni wojska.
Ponadto od 2003 r. do 31 X 2008 r. Polska uczestniczyła w Międzynarodowych Siłach Stabilizacyjnych w Iraku. W tym okresie Polski Kontyngent Wojskowy (łącznie 10 zmian) liczył 15839 osób, z tego 13260 żołnierzy zawodowych, 2154 żołnierzy zasadniczej i nadterminowej zasadniczej służby wojskowej oraz 425 pracowników cywilnych wojska.
Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych
- Unia Europejska (EU)
- Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ)
- Rada Państw Bałtyckich (CBS)
- Porozumienie Środkowo-Europejskie o Wolnym Handlu (CEFTA)
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF/MFW)
- Organizacja Narodów Zjednoczonych d/s Wychowania Nauki i Kultury (UNESCO)
- Fundusz Narodów Zjednoczonych Pomocy Dzieciom (UNICEF)
- Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)
- Światowa Organizacja Handlu (WTO)
- Inicjatywa Środkowo-Europejska (ISE)
- Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)
- Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO)