Polityka przywracania pamięci
Priorytetem polityki odznaczeniowej zainicjowanej i prowadzonej przez Lecha Kaczyńskiego jest honorowanie „cichych bohaterów”, czyli osób zasłużonych dla polskiej wolności i niepodległości, lecz na przestrzeni lat niedocenionych, „Przywracanie pamięci” to konsekwentnie prowadzone od początku kadencji działania przypominające ważne, a mało znane lub nieznane wydarzenia historyczne.
Polityka orderowa obecnego prezydenta różni się od polityki poprzedników tym, że jej naczelnym celem jest uhonorowanie zasług osób walczących o niepodległość w trzech konspiracjach: w latach 1939 – 1945, zaraz po wojnie oraz w latach 60., 70. i 80.
Z uwagi na fakt, że kandydatury bohaterów tamtych lat nie są zgłaszane prezydentowi przez organy uprawnione, w większości przypadków Lech Kaczyński korzysta z ustawowej możliwości nadawania orderów i odznaczeń z inicjatywy własnej,.
Odznaczanych możemy przedstawić w 5 grupach:
- Przedstawiciele kombatantów, „Żołnierze Wyklęci”, żołnierze WIN, AK, NSZ.
- Działacze opozycji demokratycznej różnych okresów.
- Wybitni przedstawiciele duchowieństwa działający nie tylko w służbie Kościoła, ale i Ojczyzny.
- „Strażnicy pamięci”, czyli osoby badające, opisujące i przekazujące młodym pokoleniom rzetelną historię Polski, tę najmniej znaną lub często zmienianą.
- Działacze środowisk polonijnych, Polacy zamieszkali za granicą i cudzoziemcy zasłużeni zarówno w rozwijaniu stosunków między Polską a innymi krajami, jak i w kultywowaniu tradycji i języka polskiego.